Dziś 103. rocznica urodzin św. Jana Pawła II. 10 rad Papieża dla małżeństw i rodzin

Wadowice, 18 maja 1920 r., między godziną 17.00 a 18.00, gdy z pobliskiego kościoła dochodził śpiew Litanii Loretańskiej… W rodzinie Emilii i Karola Wojtyłów, urodziło się trzecie dziecko – Karol Wojtyła, późniejszy papież św. Jan Paweł II Wielki.

Jego bogate dziedzictwo duchowo-intelektualne to prawdziwa skarbnica mądrości, z której czerpać powinni ustawicznie małżonkowie i rodziny. Nie bez powodu otrzymał tytuł Papieża Rodziny. W czasach podważania roli rodziny i najcenniejszych dla niej wartości, przypomnijmy kilka ważnych wątków jego ponadczasowego, wciąż  – a może nawet dziś jeszcze bardziej – aktualnego  nauczania…

1. Małżonkowie – jedynym źródłem miłości małżeńskiej jest Jezus Chrystus, nieustannie obecny w sakramencie małżeństwa

„Na mocy sakramentalnego charakteru małżeństwa, wzajemny związek małżonków staje się tym bardziej nierozerwalny. Poprzez sakramentalny znak, ich wzajemna przynależność jest rzeczywistym obrazem samego stosunku Chrystusa do Kościoła.

Małżonkowie są zatem stałym przypomnieniem dla Kościoła tego, co dokonało się na Krzyżu; wzajemnie dla siebie i dla dzieci są świadkami zbawienia, którego uczestnikami stali się poprzez sakrament. Małżeństwo, podobnie jak każdy sakrament, jest pamiątką, uobecnieniem i proroctwem tego zbawczego dzieła: „Jako pamiątka, sakrament daje im łaskę i zadanie upamiętniania wielkich dzieł Bożych i świadczenia o nich wobec swych dzieci; jako uobecnienie, daje im łaskę i zadanie wprowadzania w życie, wzajemnie wobec siebie i wobec dzieci, wymogów miłości, która przebacza i darzy odkupieniem; jako proroctwo, daje im łaskę i zadanie życia i świadczenia o nadziei przyszłego spotkania z Chrystusem” (Familiaris consortio, n. 13).

2. Rodzino – przyjmuj i chroń życie – dar Boga!

Rodzina jest powołana, aby spełniać swoje zadania w ciągu całego życia swoich członków, od narodzin do śmierci. Jest prawdziwym „sanktuarium życia (…) miejscem, w którym życie, dar Boga, może w sposób właściwy być przyjęte i chronione przed licznymi atakami, na które jest ono wystawione, może też rozwijać się zgodnie z wymogami prawdziwego ludzkiego wzrostu” 119. Dlatego rodzina odgrywa decydującą i niezastąpioną rolę w kształtowaniu kultury życia.

Jako Kościół domowy rodzina jest powołana do głoszenia, wysławiania i służenia Ewangelii życia. Jest to zadanie przede wszystkim małżonków, którzy są wezwani, aby być przekazicielami życia na podstawie nieustannie odnawianej świadomości sensu rodzicielstwa, pojmowanego jako doniosłe wydarzenie, ukazujące, że życie ludzkie jest darem, który przyjmujemy po to, aby go ponownie ofiarować. Rodząc nowe życie, rodzice przekonują się, że dziecko, „choć jest owocem ich wzajemnego daru miłości, jest zarazem darem dla obojga — darem, który wypływa z daru” (Evangelium vitae, n. 92).

3. Rodzice – bądźcie widzialnym znakiem miłości Boga dla dzieci

Stawszy się rodzicami, małżonkowie otrzymują od Boga dar nowej odpowiedzialności. Ich miłość rodzicielska ma się stać dla dzieci widzialnym znakiem tej samej miłości Boga, „od której bierze nazwę wszelkie ojcostwo na niebie i na ziemi”.

Nie należy jednakże zapominać, że także wówczas, kiedy zrodzenie potomstwa nie jest możliwe, życie małżeńskie nie traci z tego powodu swojej wartości. Niepłodność fizyczna może bowiem dostarczyć małżonkom sposobności do innej, ważnej służby na rzecz życia osoby ludzkiej, jak na przykład adopcja, różne formy pracy wychowawczej, niesienie pomocy innym rodzinom czy dzieciom ubogim lub upośledzonym” (Familiaris consortio, n. 14).

103 lata temu urodził się Karol Wojtyła, największy Polak w historii, namiestnik Chrystusa na ziemi, Papież, św Jan Paweł II. pic.twitter.com/cFyzNLbsW7

— Waldemar Kowal (@WaldemarKowall) May 17, 2023

4. Odkryjcie na nowo wielki dar Eucharystii!

Rodzina jest «szkołą miłości». Oby wasz entuzjazm dla małżeństwa i rodziny udzielał się także innym osobom! Dziś społeczeństwo bardziej niż kiedykolwiek potrzebuje zdrowych rodzin, aby mogło zagwarantować wspólne dobro. Im silniejsza będzie, zgodna z planem Bożym, święta instytucja małżeństwa i rodziny, tym większa miłość i solidarność będzie panowała między ludźmi!

Drodzy bracia i drogie siostry! Rok Eucharystii jest gorącą zachętą skierowaną do was wszystkich, abyście szukali «w najwyższym Sakramencie miłości źródła wszelkiej komunii». Odkryjcie na nowo wielki dar Eucharystii! Dzięki temu będziecie mogli «w pełni przeżywać piękno i misję rodziny» (Przemówienie do Międzynarodowego Związku Rodzin Szensztackich, 20.01.2005, n. 2-3).

5. Rodzino – módl się wspólnie Różańcem!

Rodzina, która modli się zjednoczona, zjednoczona pozostaje. Różaniec święty zgodnie z dawną tradycją jest modlitwą, która szczególnie sprzyja gromadzeniu się rodziny. Kierując wzrok na Jezusa, poszczególni jej członkowie odzyskują na nowo również zdolność patrzenia sobie w oczy, by porozumiewać się, okazywać solidarność, wzajemnie sobie przebaczać, by żyć z przymierzem miłości odnowionym przez Ducha Bożego.

Liczne problemy współczesnych rodzin, zwłaszcza w społeczeństwach ekonomicznie rozwiniętych, wynikają stąd, że coraz trudniej jest się porozumiewać. Ludzie nie potrafią ze sobą przebywać, a być może nieliczne momenty, kiedy można być razem, zostają pochłonięte przez telewizję. Podjąć na nowo odmawianie różańca w rodzinie znaczy wprowadzić do codziennego życia całkiem inne obrazy, ukazujące misterium, które zbawia: obraz Odkupiciela, obraz Jego Najświętszej Matki. Rodzina, która odmawia razem różaniec, odtwarza poniekąd klimat domu w Nazarecie: Jezusa stawia się w centrum, dzieli się z Nim radości i cierpienia, w Jego ręce składa się potrzeby i projekty, od Niego czerpie się nadzieję i siłę na drogę (List apostolski Rosarium Virginis Marie o Różańcu świętym, nr 41).

6. Kształtujcie “komunię osób”

Mężczyzna i kobieta łączą się z sobą tak ściśle, że — wedle słów Księgi Rodzaju — stają się „jednym ciałem” (Rdz 2,24). Zarówno mężczyzną, jak i kobietą jest człowiek poprzez ciało. Równocześnie zaś te dwa somatycznie zróżnicowane podmioty uczestniczą na równi w zdolności życia „w prawdzie i miłości”. Zdolność ta, natury duchowej, odzwierciedla osobową konstytucję człowieka. Odzwierciedla ją wespół z ciałem. Przez to mężczyzna i kobieta są predysponowani do ukształtowania „komunii osób”. Kiedy łączą się z sobą w maleństwie jako „jedno ciało”, to zjednoczenie obojga winno równocześnie stanowić jedność „w prawdzie i miłości”. Wtedy posiada ono dojrzałość właściwą ludzkim osobom — stworzonym na obraz i podobieństwo Boga.

Rodzina, która z tej jedności dwojga bierze początek, zawdzięcza swą wewnętrzną spoistość ich przymierzu, które Chrystus podniósł do rangi sakramentu. Swój charakter wspólnotowy — więcej, swe właściwości „komunijne” rodzina czerpie z owej podstawowej komunii małżonków (List do Rodzin Gratissimam sane, n. 8).

7. Urzeczywistniaj siebie przez dar z siebie

To miłość właśnie sprawia, że człowiek urzeczywistnia siebie przez bezinteresowny dar z siebie. Miłość bowiem jest dawaniem i przyjmowaniem daru. Nie można jej kupować ani sprzedawać. Można się nią tylko wzajemnie obdarowywać. Dar osoby z istoty swojej jest trwały i nieodwołalny. Nierozerwalność małżeństwa wynika nade wszystko z samej istoty tego daru: dar osoby dla osoby. W tym darze wzajemnym wyraża się oblubieńczy charakter miłości (List do Rodzin Gratissimam sane, n. 11).

8. Wychowywać – by człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem!

A w wychowaniu chodzi głównie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem – o to, ażeby bardziej «był» (…) ażeby (…) umiał bardziej «być» (…) także «dla drugich». Prawda ta posiada podstawowe znaczenie dla samowychowania, autorealizacji, rozwijania w sobie człowieczeństwa, zaszczepionego na chrzcie świętym i w sakramencie bierzmowania. Samowychowanie zmierza do tego właśnie, aby bardziej «być» człowiekiem i chrześcijaninem, aby odkrywać i rozwijać w sobie talenty otrzymane od Stwórcy i realizować właściwe każdemu powołanie do świętości (Przemówienie z 2 czerwca 1980 roku w siedzibie UNESCO, n. 11).

9. Otoczcie starszych szacunkiem i miłością

Relacja między rodziną a ludźmi starszymi winna być postrzegana jako wymiana darów. Także człowiek stary może dawać: nie należy lekceważyć doświadczenia zdobytego z wiekiem. Nawet jeśli zdarza się, że nie nadąża ono za zmieniającymi się czasami, zachowuje wartość jako zespół przeżyć, które mogą się stać źródłem wskazań dla członków rodziny, utrwalając ducha społeczności rodzinnej, jej obyczaje, tradycje zawodowe, przekonania religijne itp. Wszyscy wiemy, jak szczególnie bliska więź łączy ludzi starszych z dziećmi. Ale także dorośli, jeśli potrafią otoczyć starszych szacunkiem i miłością, mogą czerpać z ich mądrości i roztropności, aby podejmować słuszne decyzje (Przemówienie Papieża Jana Pawła II do uczestników konferencji zorganizowanej przez Papieską Radę ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia. 31 X 1998, n. 5).

10. Rodzino – stań się tym, czym jesteś!

W zamyśle Boga Stworzyciela i Odkupiciela rodzina odkrywa nie tylko swoją „tożsamość”, to czym „jest”, ale również swoje „posłannictwo”, to, co może i powinna „czynić”. Zadania, które z powołania Bożego ma wypełniać w historii, wypływają z samej jej istoty i ukazują jej dynamiczny i egzystencjalny rozwój. Każda rodzina odkrywa i znajduje w sobie samej nie dające się stłumić wezwanie, które jednocześnie określa jej godność i odpowiedzialność: rodzino, „stań się” tym, czym „jesteś”!

Sięganie do „początku” stwórczego aktu Boga jest koniecznością dla rodziny, jeżeli pragnie ona poznać i urzeczywistnić siebie wedle prawdy wewnętrznej nie tylko swego istnienia, ale także swego działania historycznego. A ponieważ wedle zamysłu Bożego rodzina została utworzona jako „głęboka wspólnota życia i miłości”44, przeto na mocy swego posłannictwa ma ona stawać się coraz bardziej tym, czym jest, czyli wspólnotą życia i miłości „w dążeniu”, które — podobnie jak każda rzeczywistość stworzona i odkupiona — znajdzie swoje ostateczne spełnienie w Królestwie Bożym. W perspektywie sięgającej samych korzeni rzeczywistości małżeńskiej i rodzinnej trzeba następnie powiedzieć, że istota i zadania rodziny są ostatecznie określone przez miłość. Rodzina dlatego otrzymuje misję strzeżenia, objawiania i przekazywania miłości, będącej żywym odbiciem i rzeczywistym udzielaniem się miłości Bożej ludzkości oraz miłości Chrystusa Pana Kościołowi, Jego oblubienicy.

Każde poszczególne zadanie rodziny jest wyrazem i konkretnym wypełnieniem tego podstawowego posłannictwa. Trzeba zatem bardziej wnikać w to szczególne bogactwo posłannictwa rodziny i zgłębiać jego wielorakie i jednorodne treści.

W tym sensie, zaczynając od miłości i stale do niej się odwołując, ostatni Synod naświetlił cztery podstawowe zadania rodziny: 1. tworzenie wspólnoty osób, 2. służba życiu, 3. udział w rozwoju społeczeństwa, 4. uczestnictwo w życiu i posłannictwie Kościoła (Familiaris consortio, n. 17).

***

Warto dziś sięgnąć, choćby do kilku refleksji z papieskiego nauczania. Może wspólnie, przy rodzinnym stole, rozmawiając o tym, co najważniejsze – z małżonkiem, z dziećmi?

Kończąc słowami modlitwy św. Jana Pawła II za rodziny:

Święta Rodzino z Nazaretu, wspólnoto Jezusa, Maryi i Józefa,
wzorze i ideale każdej chrześcijańskiej rodziny, tobie nasze rodziny powierzamy.
Otwórz serce każdego domu na wiarę, na przyjęcie Słowa Bożego, na chrześcijańskie świadectwo,
aby mógł się on stać źródłem nowych i świętych powołań.
Przygotuj umysły rodziców, aby z pilnym miłosierdziem, mądra troską i pełną miłości pobożnością
mogli pewnie skierować swoje dzieci ku dobrom duchowym i wiecznym.
Napełnij dusze młodych prawym sumieniem i wolna wolą, aby wzrastając w mądrości, latach i łasce,
wielkodusznie przyjmowali dar Bożego powołania.
Święta Rodzino z Nazaretu, spraw, abyśmy byli w stanie wprowadzić w życie wolę Boga,
rozważając i naśladując żarliwą modlitwę, wielkoduszne posłuszeństwo, pełne godności ubóstwo
i dziewiczą czystość przeżyte przez Ciebie.
Abyśmy umieli towarzyszyć z przewidująca delikatnością tym wszystkim, którzy są wezwani
do naśladowania Pana Jezusa bardziej z bliska, który za nas wydał samego siebie. Amen.

Monika M. Zając

Paweł Ozdoba: Św. Jan Paweł II jest współczesnym odnowicielem Polski