Bogna Białecka o festiwalu filmów pornograficznych w Warszawie: „Pornografia prowadzi do przemocy”

Już na początku czerwca w warszawskim Kinie Muranów rozpocznie się festiwal filmów pornograficznych. Portal Marsz.info zapytał psycholog Bognę Białecką m.in., jaki wpływ na człowieka może mieć oglądanie tego typu treści. 

Post Porn Festival Warsaw odbędzie się między 7 a 12 czerwca w Kinie Muranów w Warszawie. Organizatorami są Roman Gutek, współzałożyciel firmy Gutek Film, Aga Szreder i Rafał Żwirek.

W kontekście tego nadchodzącego wydarzenia redakcja Marsz.info przeprowadziła z psycholog Bogną Białecką rozmowę o tym, jak pornografia wpływa na mózg oraz zachowania człowieka. 

Czy według Pani pornografię można traktować jak sztukę? Dlaczego?

Nie można pornografii traktować jak sztuki, ponieważ pornografia jest narkotykiem równie silnym jak np. kokaina. Tak samo jak nie nazwalibyśmy „sztuką” nikotyny, papierosów, choćby były pięknie zaprojektowane, choćby alkohol był w jak najpiękniejszych buteleczkach, to też nie nazwalibyśmy go sztuką – tak samo nie możemy pornografii nazwać sztuką, ponieważ jest udowodnione, że jest ona głęboko uzależniająca i prowadzi do dramatycznych szkód w życiu osoby uzależnionej.

Jak oglądanie takich treści może wpływać na psychikę człowieka? I jak się ten wpływ różni w zależności od wieku odbiorcy?

Młode osoby: dzieci i nastolatki uzależniają się szybciej i zmiany w mózgu są bardziej trwałe. U osoby dorosłej też nie jest tak, że człowiek ma 18 lat i nagle spada na niego „magiczna kurtyna”, która sprawia, że się nie uzależni od pornografii. Też się uzależni, tylko wolniej. Myślę, że największym kłamstwem jakie jest nam sprzedawane na temat porno, to, że są to „filmy dla dorosłych”. To nie są filmy dla nikogo. Jedyna różnica – jeśli oglądanie pornografii zaczyna dorosła osoba, zniewolenie następuje wolniej.

Bardzo dokładnie jest to omówione na prowadzonej przez naszą fundację stronie sos.pytam.edu.pl. Tam jest np. dokładnie omówiona neurobiologia uzależnienia, wpływ pornografii na relacje – czyli wszystko, co powinniśmy wiedzieć, zanim sięgniemy po [materiały pornograficzne]. (…)

Pornografia uzależnia w sposób podobny, jak uzależniają narkotyki. Neuroobrazowanie mózgu, rozwój neuropsychologii, który gwałtownie nastąpił w XXI wieku, pozwala na rejestrowanie tego, co się dzieje w mózgu człowieka w momencie, kiedy to się dzieje.

Na przykład zaobserwowano, że aktywacja centrów przyjemności w mózgu podczas oglądania pornografii u człowieka wygląda  identycznie jak przy zażywaniu kokainy. Te same obwody, w tak samo silny, nienaturalnie silny sposób się aktywują.  U człowieka często oglądającego porno następuje uszkodzenie nie tylko tego układu, ale i wyższych części mózgu, odpowiedzialnych np. za samokontrolę. Rezultatem jest zniewolenie (…)

Amerykańskie Stowarzyszenie Medycyny Uzależnień już w 2011 roku zmieniło definicję uzależnienia tak, że mówi o nim jak o chorobie mózgu. Zrezygnowano z twierdzenia, że „aby doszło do uzależnienia, musi być dostarczana jakaś substancja z zewnątrz”. Teraz już wiemy, że mózg człowieka jest w stanie wyprodukować, że tak powiem, „sam sobie” te substancje uzależniające pod wpływem czynników zewnętrznych, np. pod wpływem właśnie oglądania pornografii.

Jak w takim razie uzależnienie od pornografii wpływa na relacje?

To, co już wiemy, ponieważ są już badania na ten temat prowadzone, to wiemy np. że pornografia wpływa na zachowanie. Oczywiście jest tak, że nie każda osoba się uzależni, ale prawdopodobieństwo uzależnienia u osób młodych jest o wiele silniejsze, niż u osób, które zaczęły oglądać pornografię dopiero w dorosłości.

Pornografia wpływa na zachowanie np. w ten sposób, że oglądając ją zaczynamy myśleć, że to, co widzimy, jest normalne. Zaczynamy tego oczekiwać po prawdziwym seksie. A analizy popularnych treści pornograficznych pokazały, że pornografia gwałtownie się zmieniła w ciągu ostatnich kilkunastu lat. Pornografia „mainstreamowa” nie jest już przedstawieniem po prostu aktu seksualnego, tylko jest pełna przemocy – i werbalnej i fizycznej. Rezultatem jest to, że pornoholicy bardziej niż inni ludzie akceptują przemoc w relacji. Mają też mniej współczucia dla ofiar gwałtu. To nie moja osobista opinia, istnieje wiele badań naukowych to potwierdzających.

Jak już wspomniałam, nawet pornografia „głównego nurtu” zawiera przemoc seksualną wobec kobiet. Oglądanie  brutalnego porno powoduje, że zaczynamy myśleć, że przemoc seksualna jest normą. I to jest szczególnie dewastujące jeżeli chodzi o młodzież, ponieważ ich pierwsze nie tylko wiadomości nt. seksu, ale też pierwsze doświadczenia seksualne – bo oglądaniu pornografii towarzyszy masturbacja, czy w ogóle doznania seksualne – powodują, że zaczynają oni uważać, że przemoc seksualna jest normą.

Badania pokazują, że po oglądaniu pornografii, nawet tej bez scen przemocy, zmieniają się postawy mężczyzn wobec kobiet. Właśnie na takie uznające przemoc w seksie za normę.

Czy chciałaby Pani coś dodać?

Badania Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej, pod kierownictwem dra Szymona Grzelaka, które oni prowadzą już od lat, pokazują, że wielu polskich nastolatków ogląda pornografię, w sposób celowy. Mamy 22 proc. chłopców i 2 proc. dziewcząt w wieku 14-15 lat, którzy oglądają pornografię co dwa dni, codziennie albo nawet kilkakrotnie dziennie.

W Polsce nie ma żadnych zabezpieczeń jeżeli chodzi o dostęp do pornografii, w tym sensie, że wystarczy zadeklarować, że ma się 18 lat, co nie jest żadnym zabezpieczeniem. Oznacza, to że coraz więcej dzieci i młodzieży, na co dzień obcuje z pornografią. Przy czym Instytut Profilaktyki Zintegrowanej mówi, że 58 proc. chłopców co najmniej raz w miesiącu ogląda celowo pornografię.  Wyniki badań Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę są podobne. Przełóżmy to sobie na to, co przed chwilą sobie powiedzieliśmy chociażby o kwestii akceptacji przemocy w seksie.

 AM/Marsz.info

Warszawa: Współzałożyciel firmy Gutek Film organizuje festiwal filmów pornograficznych