Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. 24 marca 1944 roku rozstrzelano rodzinę Ulmów

Na dzień szczególnej pamięci o Polakach, którzy ryzykując życiem ukrywali Żydów, wybrano 24 marca. Właśnie w tym dniu niemieccy żandarmi zamordowali Józefa i Wiktorię Ulmów z Markowej, ich dzieci, a także ośmiu Żydów, którym rodzina dała schronienie.

W okupowanej przez Niemców Polsce za jakąkolwiek pomoc Żydom groziła śmierć. Zabijano Żydów, którzy byli ukrywani w polskich domach, oraz tych, którzy nieśli im pomoc. Nie oszczędzano nikogo, nawet dzieci.

Taki los spotkał również rodzinę Ulmów z Markowej (przed wojną woj. lwowskie, dziś podkarpackie). Józef i Wiktoria Ulmowie przez półtora roku dawali schronienie ośmiu osobom. Niestety, ktoś doniósł o ukrywanych przez nich rodzinach.

Akcja była przygotowana. Do znajdującego się nieopodal Łańcuta w nocy z 23 na 24 marca żandarmi wezwali czterech woźniców z końmi i furmankami z miejscowości sąsiadujących z Markową, nie podano powodu przyjazdu. 

Jeszcze przed świtem niemieccy żandarmi i policjanci granatowi przyjechali przed dom Ulmów. Żandarmi rozstrzelali ukrywanych Żydów, a potem Józefa i jego żonę, która była w zaawansowanej ciąży. Nie oszczędzili też sześcioro ich dzieci, które zamordowano po kolei, najstarsza córka Stasia miała osiem lat. Ponadto, jak się okazało po ekshumacji ciał Ulmów, w trakcie egzekucji Wiktoria zaczęła rodzić swoje siódme dziecko.

❷❹ 𝐌𝐀𝐑𝐂𝐀 #NarodowyDzieńPamięciPolakówRatującychŻydów
♦Symbolem #NiemieckieZbrodnie, dokonanych w odwecie za ratowanie Żydów, jest tragiczny los #RodzinaUlmów, bestialsko zamordowanej przez Niemców 76 lat temu.
⚠Ulmowie wybrali życie–dla tych, którzy mieli zginąć‼
🇵🇱🤝✡ pic.twitter.com/2Tv4OSxE0Q

— Instytut Pamięci Narodowej (@ipngovpl) March 24, 2020

Polskie podziemie, jak mówił w rozmowie z dzieje.pl dr Mateusz Szpytma z Instytutu Pamięci Narodowej, jesienią 1944 roku wykonało wyrok śmierci na człowieku, który wydał Ulmów.

W liczącej ponad 4,5 tys. mieszkańców Markowej nie tylko Ulmowie dawali schronienie Żydom. Pomoc niosło także sześć innych rodzin, tym bardziej, że przed wojną w miejscowości żyło blisko 120 Żydów. Dzięki pomocy Polaków ocalono 21 z nich. 

Józef Ulma urodził się w 1900 roku. Był utalentowanym i znanym w Markowej sadownikiem, hodował pszczoły i jedwabniki. Ulma znany był również z aktywności społecznej i katolickiej, organizował też bibliotekę dla mieszkańców. Był pasjonatem fotografii. Wiktora z oddaniem zajmowała się domem i wychowaniem dziećmi.

24 marca – rocznica zamordowania rodziny Ulmów – jest dziś w Polsce Narodowym Dniem Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod Okupacją Niemiecką. W tym wątku pokazujemy historie Sprawiedliwych związanych z historią obozu #Auschwitz. pic.twitter.com/zCXn0qqPHb

— Muzeum Auschwitz (@MuzeumAuschwitz) March 24, 2022

W 1995 r. Józefowi i Wiktorii nadano pośmiertnie tytuł Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Trwa proces beatyfikacyjny całej rodziny. W 2010 r. prezydent Lech Kaczyński odznaczył ich Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski – przypomniało RadioMaryja.pl.

O życiu zamordowanej rodziny Ulmów można dowiedzieć się więcej odwiedzając także Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej ich imienia, które od kilku lat istnieje w Markowej. To pierwsze takie miejsce w Polsce.

Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką został ustanowiony w 2018 roku.

AG/Dzieje.pl, RadioMaryja.pl, Tv Trwam